Naar de hoofdinhoud Naar de navigatie

Boekentip: The culture Map

De zomer staat voor nieuwe kansen en een frisse dosis inspiratie! Dit is het perfecte moment om je volgende leesavontuur te plannen.

In deze blogserie delen onze trainers hun waardevolle boekentips met jou. Deze keer richten we de spotlight op een absolute must-read: ‘The Culture Map’ van Erin Meyer, aanbevolen door onze trainer Jan Goulmy.

Zo Jan, de zomer is echt begonnen, veel Nederlanders trekken naar Spanje, maar jij als de Country Lead Spain van ons moederbedrijf ‘The Influence Company’ woont daar het hele jaar!

Hoe gaat het en waar ben je?
Ja, klopt! Ik zit nu in ons huis in Malaga stad, en het gezin zit vandaag in ons huis buiten de stad in de bergen. Ik heb heerlijk het rijk alleen hier en kan me dus ook goed concentreren zo. Ik ben vooral bezig met een project over Cross Cultural Communication, en daarnaast met de positionering van The Influence Company in Spanje, leuk en leerzaam om te doen, best ondernemend!

Tof dat je dat voor ons aan het doen bent. En meteen een mooi bruggetje naar je boek, ‘The Culture Map’ van Erin Meyers. Een soort jonge klassieker binnen de managementboeken. Wanneer heb je het boek gelezen en in welke setting was dat?

Ja, dat was via een oud collega hier van Bureau Zuidema, Jikkie Lam. Het ging er in trainingen wel regelmatig over. In onze trainingen hebben we natuurlijk oog voor ieders verschillen, maar die culturele laag kan dan lastig zijn om bespreekbaar te maken.

Zodoende las ik het in 2016 voor het eerst. Jikkie en ik gingen toen voor het eerst naar een grote training in Dubai met groepen Indiërs, Europeanen, Britten, Amerikanen, echt de hele wereld zo’n beetje! We wilden daar een dagdeel aandacht aan besteden, het is vaak ingewikkelder dan het lijkt. Vervolgens hebben we dat deel van de training ook in Panama gegeven met vooral veel Amerikanen en Zuid-Amerikanen.

En voor het invullen van dat trainingsdeel las je dit boek dus? Hoe hielp het jullie voor die training?
Ik heb verschillende boeken en artikelen gelezen over interculturele communicatie, maar dit boek stak er voor mij echt boven op. Het is leuk en vermakelijk om te lezen. Echte cases van echte mensen die ineens in China gaan werken bijvoorbeeld. De schrijfster is zelfs een dame uit Minnesota die door haar werk in Frankrijk terechtkwam, behoorlijke cultuurshock voor haar, dus ze heeft zelf deze complexiteit meegemaakt.

Naast dat het vermakelijk is, is het boek heel tastbaar. Er zijn allerlei schalen. Bijvoorbeeld directheid in een cultuur, of indirectheid. Nederland is altijd het hele directe voorbeeld (samen met bijvoorbeeld Rusland), waarbij bijvoorbeeld China en India dan weer heel indirect zijn.

Dat klinkt als een bekend voorbeeld, wat heb je echt geleerd van het boek?
Vooral die culturele bias die we allemaal hebben. Prima dat wij in Nederland direct zijn, maar dat maakt het niet ineens ‘normaal’. Het boek is daarom ook een lesje bescheidenheid, je betrapt jezelf vaak op die bias, die soms wel pijnlijk kan zijn, omdat je een andere cultuur makkelijk kunt veroordelen.

Kan ik me voorstellen, ja. Heb je nog meer voorbeelden van die assen ook?
Die directheid zie je dus ook terug in negatieve feedback. Russen en Israëliërs zijn daar heel direct in. Amerikanen zijn wel heel kritisch, maar ook behoorlijk indirect. Die gaan een uitgebreid positief verhaal houden, om dan vervolgens ergens heel lichtjes een verbeterpunt te noemen. Om dat punt is het hen te doen, maar dat pik je als Nederlander gewoon niet op, je denkt eerder dat alles vooral heel goed gaat.

Oh ja, dan ligt er wel wat gevaar op de loer. Heb je zelf eigenlijk wel wat culture bloopers meegemaakt, bijvoorbeeld daar in Spanje?
Nou heb je even? Hier wordt dus helemaal niet zo goed samengevat als men luistert. Ik ergerde me daaraan, ik dacht echt, “jeetje, luister je wel?!”. Blijkt achteraf wel dat ze prima luisteren maar dat helemaal niet zo teruggeven als wij in Nederland doen.

Ja en daarnaast merk ik dat veel gesprekken in vriendengroepen wat oppervlakkiger zijn, terwijl Nederlanders onderwerpen als emoties, geld of politiek juist niet uit de weg gaan en flink de diepte in gaan. Daartegenover staat dan weer wel dat Spanjaarden seks wel ineens uitgebreider en directer bespreken dan Nederlanders.

En in het werk, wat merk je er dan van, bijvoorbeeld in trainingen?
Nou, ik heb best veel internationaal gewerkt, en ben zelf met een Britse moeder opgevoed. Toch merkte ik dat de Britten bij een grote internationale klant van ons echt even moesten wennen aan mijn persoonlijke onthullingen en directe feedback. Uiteindelijk werd dat wel gewaardeerd, maar ze moesten er echt even aan wennen.

En werkten die cross culturele trainingen destijds eigenlijk goed?
Jazeker, dat voorbeeld van die training in Panama. Daar zat een Amerikaan en die moesten leiding geven aan Chinezen aldaar. Hij vroeg daar aan zijn Chinese team naar de bottlenecks in de operatie maar kregen dat niet te horen. Aziaten spreken zich daar niet als individu over uit, maar als groep. Met Erin Meyer in gedachten heb ik hem toen de tip gegeven om zijn team de opdracht gegeven om als groep de bottlenecks te formuleren. Dat werkte wel, zonder dat iemand zich persoonlijk hoefde uit te spreken naar de leidinggevende of dat er een schuldige moest worden aangewezen. Dat lijkt soms wat voorzichtig of complex voor ons directe Hollanders, maar de mooie kant, is dat in die cultuur de groep belangrijker is dan het individu. Dan betrap je jezelf weer op zo’n cultureel oordeel dat je je eigen cultuur ‘gelijk’ wilt geven, terwijl er in die andere cultuur ook juist iets heel moois zit.

Wanneer werkt zo’n training dan bijvoorbeeld minder goed?
Nou, het heeft altijd een toegevoegde waarde natuurlijk. Maar het meest effectief zijn dit soort trainingen als je twee of drie groepen met verschillende culturen met elkaar moet gaan laten samenwerken. Ik had een training bij een grote Nederlandse bank waarbij Nederlands, Roemenen, en Indiërs met elkaar samen moesten werken. Dan zijn de overeenkomsten en verschillen duidelijk en werkbaar. Bij een mix van 10 deelnemers met 10 verschillende culturen lopen er zo veel ‘assen’ door elkaar heen, dan wordt het moeilijker.

Ja duidelijk. Dan zou het boek lezen wel een goede optie moeten zijn? Voor wie is dit boek het meest geschikt vind jij?
Dit is nu echt een goed boek voor op vakantie, juist omdát je op vakantie gaat! Daarnaast natuurlijk voor iedereen die in z’n dagelijkse werk met een andere cultuur te maken heeft, al is het maar één collega. Hoe tof dat een ander zich in je cultuur verdiept! Als je soms reist (voor je werk) is het ook van waarde. Het boek beschrijft ook wat etiquette, wat is done en not done in in een cultuur. Brazilianen en Arabieren gaan eerst lunchen en dan zaken doen, Nederlanders andersom. Of, als je met Aziaten gaat eten, kun je echt niet zomaar ergens aan tafel gaan zitten, je moet eerst aftasten hoe de hiërarchie is en welk effect die heeft op waar je kan gaan zitten!

Klinkt waardevol! Is er nog iets anders waar het boek je mee heeft geholpen?
Ja zeker! Ik heb wel in internationale trainingen onverwacht commentaar gekregen in de evaluaties. Eerder zou dat aan me gaan knagen, nu kan ik het vaak op één van de assen plaatsen, waardoor ik letterlijk kan zien waar het vandaan komt.

Dat lijkt me fijn en rustgevend voor je! Over rust gesproken, waar ga je zelf heen op vakantie?
Haha ja, we gaan met het gezin lekker naar Nederland! Mijn kinderen vinden dat Nederland heel erg op de VS lijkt, alleen al omdat de krant aan huis wordt gebracht! In Spanje koop je dat bij zo’n kiosk. Ze zijn ook altijd onder de indruk van de Albert Heijn en kinderboerderijen in een woonwijk. Leuk om die culturele verwondering van kinderen te zien. Ze vinden het ook heel leuk dat ze veel aanspraak hebben op straat, meer dan in Spanje. In Spanje bemoei je je alleen met je inner circle, maar daarbuiten nauwelijks. Nederlanders zijn gaan sneller in gesprek met een vreemde.

Dat wordt een lekkere, open, multi-culti vakantie, geniet ervan. Lees je nog iets op vakantie?
Oh nu betrap je me. Ik zit wel erg veel op Netflix, eigenlijk te veel. Ik ben wel laatst weer begonnen met het lezen van mijn vroegere favoriet ‘The Catcher in the Rye’. Dat las ik op m’n 16e en nu ben ik het weer aan het lezen. Ik ben minder omvergeblazen dan toen moet ik zeggen. Maar wie weet stort ik me op een van de vorige tips uit deze reeks!