Vechten of vluchten: wat doe jij in een confrontatie met je collega?
Tegenstrijdige belangen, jaloezie of gewoon met het verkeerde been uit bed gestapt: conflicten zijn een heel normaal onderdeel van de interactie op de werkvloer. Hoewel een handjevol mensen hier meteen een leermoment in ziet, vinden de meesten van ons een conflict erg lastig en stressvol om mee om te gaan.

Hoe pak je een conflict op een constructieve manier aan?
Hoewel we allemaal een conflict wel pro-actief willen aanpakken, reageren de meesten van ons toch primitief. Dat is logisch, want ons brein is zo ingesteld dat we op drie manieren om kunnen gaan met een bedreiging, of deze nu écht is of we dat alleen zo waarnemen. Deze drie manieren zijn: vechten, vluchten of bevriezen (ook wel “fight, flight or freeze”).
In deze ‘fight-or-flight’-modus sluit het rationele gedeelte van ons brein zich af en neemt het overlevingsinstinct en het emotioneel gedeelte van ons brein het over. Kortom: we reageren instinctief in plaats van rationeel en dat zorgt ervoor dat we geen (creatieve) oplossing meer kunnen vinden voor het probleem of dichtklappen.
De nadelen van de fight, flight or freeze reactie
1. Fight reactie
Zo kunnen we ‘vechten’ en agressief reageren op het conflict. Dit doen we door aanvallend (soms zelfs fysiek) te reageren, de ander de schuld te geven of, door zonder enige aandacht voor de ander, te proberen als ‘winnaar’ uit het conflict te komen. Maar deze ‘winnaar’ heeft vervolgens zijn doel behaald ten koste van de ander of hun relatie.
2. Flight reactie
Veel meer mensen zullen kiezen om te ‘vluchten’ en het conflict zoveel mogelijk uit de weg gaan. Door werkzaamheden uit te stellen, telefoontjes bewust niet op te nemen of afspraken niet na te komen. Echter, het weigeren om het conflict te onderkennen resulteert er doorgaans in dat niemand tevreden is met de uitkomst.
3. Freeze
Dan is er nog de laatste groep mensen (en dit zijn er ook veel) die ‘bevriezen’ in een conflictsituatie en passief, of helemaal niet, reageren. Dit is de groep die ‘het dan maar zelf oplost’ of zichzelf vertelt dat zij zelf wel de reden van het conflict zijn en ‘er maar mee moeten dealen’.
De drie bovenstaande reacties zijn logisch gedrag, maar erg ineffectief om tot een positieve oplossing van het conflict te komen. Het vermogen om het conflict in een beginnend stadium te herkennen, te begrijpen waar de kern van dat conflict zich afspeelt en om een snelle, positieve, oplossing te brengen is waar jouw invloed ligt.
De eerste stap: stop met ontwijken
Confrontatie wordt vaak lang uit de weg gegaan: ‘laat maar’ of ‘ik doe het zelf wel’ zijn veelvoorkomende reacties in beginnende conflicten. Maar doordat je het conflict in een vroeg stadium uit de weg gaat, of zelfs volledig negeert, krijgt deze volop kans om te etteren. Daardoor kan het conflict, ondanks onze beste intenties, compleet escaleren.
Het ontwijken van het conflict werkt doorgaans alleen maar zelfdestructief
De angst om de confrontatie aan te gaan, werkt het conflict alleen maar in de hand en zorgt doorgaans voor de nodige stress.
Haal de angel eruit
Meningsverschillen op het werk hoeven niet te resulteren in destructieve conflicten op het werk. Wanneer je een dergelijk conflict tegenkomt heb je de optie om assertief te reageren. Dit doe je op een kalme manier, waarin je de ander erkent en respecteert (zelfs als je het daar niet mee eens bent). Zo kun je jouw eigen behoeften helder over brengen, zonder dat het conflict verder oplaait. Je haalt de angel eruit. Op deze manier creëer je een win-win situatie, waar de verschillen tussen jullie gezien worden en je tegelijkertijd energie steekt in het vinden van een oplossing waar iedereen tevreden mee is.
Tip van een professional: ‘choose your battles’
In het Engels hebben ze er een gezegde voor: “choose your battles”. Als de reden van het conflict belangrijk genoeg is, dan zullen mensen er vaak alles aan doen om communicatie te openen en verschillen te overbruggen. Maar als de reden, context of situatie niet belangrijk genoeg is om er een oplossing voor te vinden zal het alleen maar energie kosten. Dan, in de woorden van Dineke, ben je het waard om te zeggen dat je er klaar mee bent en diezelfde energie in een nieuwe uitdaging te stoppen.