Naar de hoofdinhoud Naar de navigatie

Situationeel Leiderschap: effectief en motiverend leidinggeven

Trainingen voor professionals

Situationeel leiderschap betekent dat je je leiderschapsstijl aanpast aan de situatie of taak. Er is dus niet een beste leiderschapsstijl, maar je kijkt welke stijl de situatie nodig heeft.

Er zijn vier basisstijlen van situationeel leiderschap: aansturen, begeleiden, motiveren en delegeren. Door de juiste stijl op het juiste moment toe te passen, kun je effectiever communiceren, motiveren en leiden.

De vier leiderschapsstijlen van Hersey & Blanchard

Sturende leiderschapsstijl (taakgericht)

Dit doe je wanneer een medewerker zijn taken niet of nauwelijks zelfstandig doet. Je stuurt bij met instructies. Het accent in jullie gesprek ligt op afspraken over de verwachtingen en werkwijze. Jij controleert of de medewerker de instructies heeft uitgevoerd.

Begeleidende leiderschapsstijl (taak- en relatiegericht)

De medewerker wil wel, maar jij schat in dat hij of zij eerst meer kennis en vaardigheden nodig heeft. In jullie gesprek geef je dit aan en begeleid je diegene, zodat de medewerker zich kan verbeteren. Je legt zaken uit en staat open voor suggesties. Op deze manier wordt de medewerker steeds deskundiger.

Motiverende leiderschapsstijl (relatiegericht)

Dit gesprek vindt plaats met een ongemotiveerde medewerker die wél veel talent en potentieel heeft. Je onderzoekt waarom deze medewerker niet lijkt te willen. Samen maak je afspraken over hoe jullie de motivatie kunnen verhogen in de toekomst. De medewerker mag hierbij risico’s nemen en fouten maken.

Delegerende leiderschapsstijl (niet taak- en relatiegericht)

Hier is de medewerker gemotiveerd en verricht zijn taken goed. Daarom geef je diegene een hoge eigen verantwoordelijkheid. Als manager heb je vertrouwen in je team en draag je een groot deel van de taken over aan je mensen. Wel monitor je de voortgang periodiek.

Voorbeeld van situationeel leiderschap

Stel je voor dat je leiding geeft aan een projectteam binnen een marketingafdeling. Je staat voor de lancering van een nieuwe campagne. In je team heb je een mix van ervaren marketeers en nieuwe medewerkers die nog niet eerder aan een dergelijke campagne hebben gewerkt.

Een ervaren marketeer (Anna), heeft bewezen zelfstandig te kunnen werken en heeft in het verleden succesvolle campagnes geleid. Voor Anna gebruik je een delegerende leiderschapsstijl. Je vertrouwt haar het beheer van een cruciaal onderdeel van de campagne toe, met minimale supervisie. Je weet dat ze de expertise en het zelfvertrouwen heeft om deze taak succesvol uit te voeren.

Aan de andere kant staat Tom, een nieuw talent in je team met weinig ervaring op het gebied van de campagne. Bij Tom neem je een meer coachende houding aan. Je investeert extra tijd in het uitleggen van de doelstellingen, voorziet hem van de benodigde tools en middelen, en biedt regelmatig feedback om zijn competenties en zelfvertrouwen op te bouwen.

Door in te zetten op situationeel leiderschap, stem je af op de unieke behoeften van zowel Anna als Tom, waardoor ze beide kunnen uitblinken en een waardevolle bijdrage kunnen leveren aan het succes van de campagne.

Je benadert elk teamlid anders, op basis van hun ervaring en behoeften, wat leidt tot een efficiëntere teamdynamiek en betere campagneresultaten.

Voor- en nadelen van situationeel leiderschap

Situationeel leiderschap kan veel voordelen bieden voor zowel de leider als het team of de organisatie. Enkele voordelen van dit type leiderschap zijn:

  • Je kunt verschillende leiderschapsstijlen gebruiken voor verschillende situaties.
  • De leiderschapsstijl sluit aan op de behoefte van de medewerkers. Waardoor een prettige werkomgeving ontstaat voor je medewerkers.
  • Dit type leiderschap helpt om de vaardigheden en behoeften van elke medewerker aan te spreken.

Naast deze voordelen zijn er ook potentiële valkuilen.:

  • Doordat je voortdurend je aanpak kan veranderen om tegemoet te komen aan de behoeften van je team. Kan dit verwarring veroorzaken binnen een organisatie
  • Situationeel leiderschap heeft de neiging zich alleen te richten op kortetermijndoelen en kan daardoor langetermijndoelen over het hoofd zien.
  • Het werkt vaak niet goed wanneer repetitieve taken moeten worden uitgevoerd, omdat dit type leiderschap flexibel is en veel taakgedreven omgevingen dat niet zijn.
  • Situationeel leiderschap hangt af van het vermogen van de leider om de taakvolwassenheid van een werknemer in te schatten. Sommige leiders zijn niet in staat om dit effectief te doen en kunnen daarom een leiderschapsstijl bieden die niet past bij een bepaalde medewerker of een bepaald team.

Eigenschappen die je nodig hebt voor situationeel leiderschap

Je maakt het toepasbaar met de volgende leiderschapskwaliteiten:

Flexibiliteit
Een flexibele leiderschapsstijl vraagt uiteraard ook flexibiliteit van degene die het toepast. Je moet kunnen schakelen tussen verschillende stijlen wanneer dit van je gevraagd wordt door de situatie, persoon of opdracht.

Actief luisteren
Je moet geduldig kunnen zijn en de tijd nemen om je team volledig te begrijpen en te kennen. Wat speelt er en wat zijn de behoeften? Daar is actief luisteren voor nodig.

Een duidelijk gevoel van richting
Aan wat voor leiding en richting heeft jouw team nodig? Begrijp waar het team naartoe moet en wat de juiste volgende stap is om daar te komen. Situationeel leiderschap vraagt dus ook om besluitvaardigheid.

Enthousiasmeren
Bied kansen voor teamleden om hun gedachten, ervaringen en inbreng te delen. Je hebt de juiste vaardigheden nodig om werknemers te enthousiasmeren en te overtuigen. Niet alleen van je eigen plannen, maar ook om hun plannen te delen.

Coachingsvaardigheden
Om effectief te zijn, moet je vermogen ontwikkelen om op een breed scala van ontwikkelingsniveaus te coachen. Deze vaardigheid maakt het mogelijk om elk teamlid daar te ondersteunen waar ze nu staan, en ze te begeleiden naar waar ze moeten zijn.

Situationeel leiderschap ontwikkelen

Effectief en motiverend leidinggeven in elke situatie? Met onze training situationeel leiderschap heb je een scherp inzicht in waar jouw sterke kanten en ontwikkelpunten liggen als leidinggevende. Je kent de verschillende stijlen van leidinggeven en weet welke stijl het meest effectief is in welke situatie.

  • Inzicht in jouw stijl van leidinggeven
  • Je stijl van leidinggeven flexibel aanpassen aan de situatie en de persoon
  • Jouw team aansturen én tegelijkertijd motiveren
  • Begrijpen waar jouw sterke kanten en ontwikkelpunten liggen
  • Bewust gedrag inzetten om effectiever leiding te geven
  • Het talent van je medewerkers op de juiste manier benutten

Schrijf je in voor de training Situationeel Leiderschap.

Welke andere stijlen van leidinggeven zijn er?

Naast situationeel leiderschap, zijn er diverse andere leiderschapsstijlen. Elke stijl heeft unieke kenmerken en kan effectief zijn afhankelijk van de situatie, de doelen van de organisatie en de samenstelling van het team. Dit zijn de meest voorkomende manieren van leidinggeven:

  • Autocratisch leiderschap
  • Democratisch leiderschap
  • Coachend leiderschap
  • Transformationeel leiderschap
  • Transactioneel leiderschap
  • Laissez-faire leiderschap
  • Gedeeld leiderschap
  • Dienend leiderschap

Elke leiderschapsstijl heeft zijn eigen voor- en nadelen en kan in verschillende situaties en omgevingen worden toegepast. Lees hier meer over de verschillende soorten leiderschap.