Of het nu om je directe collega gaat, je leidinggevende, of om iemand waaraan je leiding geeft: omgaan met dominante persoonlijkheden op de werkvloer kan een hele uitdaging zijn. Zo is er die collega die zijn idee altijd zodanig doordramt, dat je er uiteindelijk maar in mee gaat. Of is er dat teamlid die nooit luistert naar wat je zegt.
In iedere organisatie word je wel eens geconfronteerd met dominant gedrag. Een bazige collega is vaak enorm bepalend voor het team waarin je werkt. Hoe kun je nou het beste omgaan met ‘rode’ mensen, zonder direct in een conflict terecht te komen?
Waar herken je een dominante collega aan?
Allereerst is het goed om te weten wanneer je nu precies met een dominante collega te maken hebt. Het is namelijk een breed begrip waar iedereen een eigen definitie van heeft. Er zijn ook verschillende vormen van dominantie, zoals iemand die graag in het middelpunt van de belangstelling staat en continu aanwezig is.
Het kan ook iemand zijn die altijd aan het woord is, als eerste zijn mening geeft over iets en daarnaast slecht luistert naar anderen. De algemene deler is dat iemand met een dominante persoonlijkheid de ruimte inneemt en daarmee veel – of soms zelfs alle – aandacht opeist.
Onze tips voor het omgaan met dominante collega’s
Hoe kun je daar nu het beste mee omgaan? En wat als je zelf liever confrontaties uit de weg gaat en de samenwerking harmonieus wil laten verlopen? Mandy Tilleman, één van onze trainers en expert op het gebied van communicatie en assertiviteit, geeft je enkele tips om op een invloedrijke manier met je bazige collega te communiceren.
Tip #1 Spreek je uit
Dominante collega’s gaan vaak over jouw grenzen heen. De eerste stap is dan ook om dit kenbaar te maken en jouw grenzen aan te geven. Dit kan op verschillende manieren, zoals spreken vanuit je gevoel, waarbij je bijvoorbeeld zegt: “Ik heb het gevoel dat…” of “Ik vind het niet prettig dat…”.
Een andere manier is om hier ook bij te noemen welk effect het gedrag van je collega op jou heeft, bijvoorbeeld: “Ik merk dat je altijd als eerste antwoord geeft op een vraag, hierdoor haak ik af en houd ik mijn mond.”
Door je op deze manier uit te spreken, houd je een spiegel voor aan je collega en geef je hen de ruimte om erover na te denken. Soms zijn mensen zich helemaal niet bewust van hun gedrag of het effect dat ze hebben op anderen!
Afhankelijk van de reactie die je daarop krijgt, kun je verder in gesprek met elkaar. Krijg je een reactie waarin jouw collega het bagatelliseert (denk aan: “nou, dat ligt echt aan jou”), dan kun je je grenzen verder aangeven door je verwachtingen uit te spreken.
Wil je dat iemand zijn gedrag verandert, dan zul je dit namelijk moeten aangeven. Onthoud echter wel: leg het eerst bij de ander neer en geef hen de kans om zelf met een suggestie te komen om het anders te doen.
Tip #2: Houd het kort en constructief
Ga je jouw dominante collega op zijn of haar gedrag aanspreken, dan kun je dat op verschillende manieren doen. Onze tip hierbij is om het helder en constructief te houden, want dat is waar een dominant iemand behoefte aan heeft. Met ‘helder’ bedoelen we vooral: houd het kort en bondig.
Hoe meer woorden je eraan geeft, hoe groter de kans is dat jouw dominante collega afhaakt en niet meer naar je luistert. Een goede opzet is: dit is wat ik zie en/of hoor, en dit is wat dat doet met mij.
Met constructief bedoelen we aangeven wat je bijvoorbeeld verwacht dat je collega verandert: “ik zou graag willen dat je eerst anderen aan het woord laat”. Hierbij ga je dus niet in op wat de persoon in het verleden verkeerd deed, maar richt je je op het gewenste gedrag in de toekomst.
Bonustip: Wil je meer weten over tactvolle manieren om feedback te geven en collega’s aan te spreken op vervelend gedrag? Download dan hier het e-book ‘Mag ik je feedback geven?’
Tip #3: Kies je woorden zorgvuldig
Minstens zo belangrijk als aangeven wat je vervelend vindt en wat je verwachtingen zijn, is de manier waarop je dat doet. Soms kunnen alleen de juiste woorden en de juiste tonaliteit effect hebben. Er is een groot verschil tussen “ik wil/eis dat je mij laat uitspreken” en “ik zou graag willen dat je mij laat uitspreken”. Gebruik je niet de juiste woorden of toon, dan loop je het risico dat je collega direct in de weerstand schiet. Bereid dus goed voor hoe je jouw collega wilt aanspreken.
Ben je leidinggevende en wil je feedback geven aan een teamlid? Hoewel dezelfde aanpak geldt, adviseren we je wel extra bewust te zijn van je functie. Wanneer iemand door zijn of haar manager wordt aangesproken op gedrag, kan diegene dat als heel heftig ervaren. Sensitiviteit is dus cruciaal!
Tip #4: Check of je duidelijk bent
Denk je na het lezen van deze tips ‘dit heb ik allemaal al geprobeerd, maar er verandert niets’? Dan is het verstandig om na te gaan op welke manier je het hebt aangekaart bij je collega.
Soms is het nodig om een boodschap op een nèt iets andere manier te brengen, voordat iemand het begrijpt. Vooral wanneer je liever conflicten vermijdt en niet concreet durft te benoemen wat je bedoelt, adviseren we om alsnog het gesprek aan te gaan met je collega en te checken of je duidelijk bent geweest.
Vertel waar je last van hebt, dat je het al meerdere keren hebt aangekaart en wat je verwacht qua gedragsverandering.
Gaat het om een dominante leidinggevende of iemand die hiërarchisch boven jou staat? Dan snappen we dat het extra spannend kan zijn om dit aan te kaarten. Maar onthoud dat dominante mensen vaak goed gaan op duidelijkheid.
Het effect van een dominante collega op jezelf
Op de juiste manier omgaan met mensen die een dominante persoonlijkheid hebben, verloopt de ene keer soepeler dan de andere keer. In sommige gevallen is de betreffende persoon zich helemaal niet bewust van het gedrag. Het kan zomaar zijn dat zij reageren met “ohjee, maar dat is niet de bedoeling”. Onafhankelijk van de reactie die je krijgt van je dominante collega wanneer je je grenzen aangeeft, is het ook interessant om bij jezelf te onderzoeken wat jij precies dominant gedrag vindt. En wat precies vind je vervelend aan dat gedrag?
Een positieve manier om dominant gedrag te benaderen is vanuit kwaliteiten. Dominantie is vaak een doorgeschoten kwaliteit: wanneer je teveel geeft van iets waar je goed in bent, wordt het je valkuil, omdat het irritant wordt voor anderen.
Zo kan een kwaliteit als ‘betrokken zijn’, doorschieten in de valkuil ‘belerend zijn’, waar jij een allergie voor hebt. Misschien omdat het een kwaliteit is die je zelf graag meer zou willen bezitten.
De Ofman kernkwadranten kunnen je helpen om hier inzicht in te krijgen, voor zowel jezelf als voor je collega. Want hoe zou het zijn als je erachter komt dat dat dominante gedrag van je collega eigenlijk voortkomt uit een hele mooie kwaliteit?
In onze trainingen leren we je om invloedrijk te communiceren met dominante collega’s. Wil je een voorproefje en direct aan de slag met nog meer tips? Volg dan onze Masterclass ‘Lastige collega’s bestaan niet’.