In de loop der jaren hebben je hersenen vaste patronen ontwikkeld waardoor je in een bepaalde situatie steeds op dezelfde manier reageert. Met als resultaat steeds hetzelfde effect. En hoewel je misschien blij bent met sommige uitkomsten, zijn er ook vast situaties waarin je wat minder blij bent met het verloop en de uitkomst.
Hoe kan je deze vastgeroeste patronen doorbreken en jezelf andere manieren aanleren en zo persoonlijk te groeien?
Het herkennen van je eigen patronen
Het begint bij het herkennen van je patronen. Zo kan een gedragspatroon ontstaan door een belemmerende overtuiging waardoor je blokkeert. Je hebt bijvoorbeeld gedachtes als ‘laat de ander het maar doen, die kan het vast beter’, of ‘als ik vragen stel, vinden anderen mij dom’.
Het kan ook zijn dat je jouw gesprekspartner als lastig ervaart en je bepaalde aannames doet. Bijvoorbeeld wanneer iemand fronst tijdens het uitleggen van jouw voorstel, waardoor jij het idee hebt dat wat je zegt niet goed is. Je kunt je dan afgewezen voelen.
In dit soort situaties gebeurt er ook vaak fysiek iets. Je kunt bijvoorbeeld een stressreactie krijgen wat te merken is aan zwetende handen, blozen of een verhoogde hartslag. Belangrijk in deze fase dat je ook de triggers leert herkennen die jou in een bepaald gedragspatroon brengen.
Wat zorgt ervoor dat jij op die manier reageert of omgaat met een situatie? Is het een bepaalde plek, wat iemand zegt, wat iemand doet, of iets anders? Je bewust zijn van deze triggers helpt in het proces om je patronen te doorbreken.
Belemmerende overtuigingen: het cirkelproces
Misschien ben je gaan herkennen dat je blokkeert in sommige situaties. Ook dan vertoon je bepaald gedrag. Je bent meestal nog wel in staat om iets te zeggen en te doen, alleen communiceer je op dat moment niet wat je zou willen communiceren. Denk aan: afzwakkend taalgebruik, door blijven praten of non-verbaal instemmen, terwijl je eigenlijk nee wilt zeggen.
Welk patroon je bij jezelf ook bent gaan herkennen: je krijgt niet het gewenste resultaat. Achteraf houdt dit je nog een tijdje bezig, ben je er ontevreden over en maak je jezelf verwijten. Zo ben je in een cirkelproces terechtgekomen.
Oefeningen om patronen te doorbreken
Wanneer je je bewust bent van je belemmerende overtuigingen en het cirkelproces waar je je in bevindt, is het tijd voor de volgende stap: het doorbreken van het patroon. Dit kun je op verschillende manieren oefenen. We geven je enkele tips die je kunnen helpen hierbij:
- Merk je dat je veel of vaak aannames doet? Check de aannames bij je gesprekspartner. Vraag die collega of het klopt dat hij of zij jouw voorstel niet goed is. Door te toetsen of jouw aannames kloppen, haal je jezelf uit de cirkel van de overtuiging.
- Ben je ontevreden over je gedragspatroon omdat het ineffectief is en het niet oplevert wat je wilt? Bepaal voor jezelf welk gedrag effectiever zou kunnen zijn en probeer dat uit. Uiteraard zijn er meerdere wegen die naar Rome leiden, dus beperk jezelf niet tot maar één andere manier.
- Zorg dat je daarbij een duidelijk beeld van je einddoel hebt. Wat wil je precies bereiken en wat is het gewenste resultaat voor jou? Het kan helpen om jouw ideale situatie te visualiseren, zodat je je brein afstemt op dit doel. Weten hoe je je gedragspatroon kunt doorbreken wordt makkelijker als je weet waar je naartoe wilt!
- Vraag een collega om je partner in crime te zijn. Deel met hem of haar dat je wil werken om bepaalde patronen te doorbreken en vraag deze persoon om eerlijke feedback te geven wanneer hij of zij iets signaleert in je gedrag.
- Hebben jouw triggers te maken met externe factoren zoals je omgeving en een bepaalde situatie, bijvoorbeeld die wekelijkse teambijeenkomst in die te krappe vergaderruimte? Probeer dan eens de fysieke omgeving te veranderen: stel een andere locatie voor, een andere dag of tijdstip of een andere structuur van de vergadering. Door te spelen met triggers leg je een ander pad aan in je brein waardoor je wordt uitgedaagd om een nieuw patroon te ontwikkelen.
- Neem de tijd om jezelf nieuwe patronen aan te leren. Gedragspatronen zijn vaak een resultaat van jarenlang hetzelfde omgaan met een situatie. Je brein, maar ook je omgeving, is gewend aan jouw manier van handelen. Geef jezelf daarom de tijd om je gedrag aan te passen en langzaam te tweaken naar een manier die je meer oplevert.
Aan de slag met niet-functionele gedragspatronen
Wil je actief aan de slag om gedragspatronen bij jezelf te doorbreken, bedenk dan dat niet alle gedragspatronen per definitie ineffectief of negatief zijn. Er zijn functionele en niet-functionele gedragspatronen. Het zijn vooral de niet-functionele gedragspatronen die we willen doorbreken, omdat we niet blij zijn met wat het ons nu oplevert.
Voor je persoonlijke ontwikkeling gaat het erom dat je groeit in je flexibiliteit om op verschillende manieren met een situatie om te gaan. Zo is het ook belangrijk om te onthouden dat er niet maar één manier is dat het resultaat oplevert dat je wilt. Wanneer je andere reacties of patronen gaat uitproberen, zal je merken dat verschillende aanpakken leiden tot verschillende resultaten.
Wil je jouw cirkel doorbreken en uit je comfortzone stappen? Effectiever gedrag ontwikkel je namelijk alleen door ermee te oefenen, oefenen en oefenen. Tijdens de training Inzicht in Invloed® ga je aan de slag met jouw belemmerende overtuigingen zodat jij flinke stappen gaat maken in je persoonlijke groei.